سود پرک یا سود کاستیک به صورت وسیع و گسترده در صنایع تولید کاغذ، تولید مواد شوینده و صابونها، تنظیم PH، تولید بیودیزل، صنایع نساجی، صنایع نفت و گاز و بسیاری صنایع دیگر موجب شده است تا تولید این ماده توسط کارخانجات بسیاری در کشور انجام شود.
سود پرک در صنعت
سود پرک یا سود کاستیک از سود مایع پتروشیمیها به روشهای شیمیایی و تغلیظ تولید میشود. کاربرد فراوان سود و یا سدیم هیدروکسید به صورت جامد و مایع این ماده شیمیایی را به یکی از پر مصرفترین مواد شیمیایی در صنایع تبدیل نموده است. کاربرد این مادهی شیمیایی به صورت وسیع و گسترده در صنایع تولید کاغذ، تولید مواد شوینده و صابونها، تنظیم PH، تولید بیودیزل، صنایع نساجی، صنایع نفت و گاز و بسیاری صنایع دیگر موجب شده است تا تولید این ماده توسط کارخانجات بسیاری در کشور انجام شود.
روشهای تولید سود پرک
سود پرک به روشهای متفاوتی تولید میشود که پر کاربردترین آن الکترولیز آب نمک (سدیم کلرید محلول) است. در روش معمول برای تولید سدیم از سدیم کلرید از فرآیند پیل جیوه (کاستنر-کلنر Castner-Kellner)، که جریانی از جیوه را به عنوان کاتد استفاده میکند. سدیم تولید شده با آب ترکیب میشود و سدیم هیدروکسید تولید میکند. سدیم هیدروکسید تولید شده برای تولید سود پرک به کارخانجات تولید کننده سود پرک منتقل میشود. امروزه با تکنولوژی پیشرفته تولید سود پرک بدون ناخالصیهای فلزی و با درصد خلوص بیش از 98 درصد میسر شده است. در فرایند دیگر که فرآیند پیل دیافراگم نام دارد، الکترولیت از قطب آند به قطب کاتد حرکت میکند. دیافراگم (از جنس پنبه کوهی یا سایر مواد غشایی)، فراوردههای قطب آند و قطب کاتد را از هم جدا میکند. نکتهی مشترک هر دو فرآیند این است که در هر دو گاز کلر نیز تولید میشود.
تولید سود پرک
کاستیک سودا یا همان سود مایع یک مادهی شیمیایی صنعتی است که شکل ظاهری آن به صورت یک مایع شفاف و خورنده با خلوص زیر 50 درصد (حداکثر 50 درصد) است. نگهداری و حول و نقل کاستیک سودا مشکل است و باید در شرایط خاص و ظروف خاصی بسته بندی شود. برای نگهداری و حمل و نقل آسانتر و جلوگیری از کاهش خلوص کاستیک سودا، آن را به روش شیمیایی تغلیظ کرده و سود پرک تولید میکنند. طی فرآیندهای تغلیظ سود کاستیک جامد با خلوص بسیار بالا تا 99 درصد تولید شده و سود پرک تولید میشود. به ازای تولید هر کیلوگرم سود پرک در حدود دو کیلوگرم سود مایع باید استفاده شود.
سود پرک در حقیقت محصول طبیعی از فرآیند تولید کلرین است. روش تولید سود پرک از سود مایع به صورت تجزیه است که در خلال آن سدیم تولید میشود. در نتیجه کلر نمک (سدیم کلرید) جدا شده و در نتیجه مهمترین محصول جانبی این فرآیند کلر است. در فرآیند تولید سود پرک برای هر یک تن کلرین تولید شده ، ۱۱۰۰ کیلوگرم سود پرک و ۲۸ کیلوگرم هیدروژن تولید میشود. پس از تولید سود مایع باید آن را توسط تانکرهای مخصوص به کارخانههای تولید سود پرک منتقل کرد. سود مایع مادهی شیمایی بسیار خورنده است و باید حتماً تحت شرایط خاصی حمل و نقل شود و در فرآیند تولید آن باید از فلزاتی استفاده شود در تماس با این مادهی شیمیایی واکنش ندهند. اگر فلزات پس از تماس با سدیم هیدروکسید دچار خوردگی شده و پس از مدتی از بین میروند. آلیاژهای نیکل بهترین گزینه برای استفاده در فرآیند خط تولید این مادهی شیمیایی هستند، زیرا خاصیت ضد خورندگی قابل توجهی دارند و میتوانند در مقابل خورندگی کاستیک مقاومت کنند.
پس انتقال کاستیک مایع به کارخانجات تولید شود پرک، آن را تا دمای 1400 درجه سانتی گراد حرارت میدهند تا مایعات آن تبخیر شده و خلوص آن افزایش یابد. هنگامی که غلظت آن به میزان مورد نظر یعنی بالای 98 درصد رسید آن را به صورت ورقههای پهن شده در سینیهایی از جنس نیکل که دمای بسیار پایین دارند و سرد شدهاند قرار میدهند تا خشک شود. پس از خشک شدن و در مرحله آخر سود پرک به دست آمده را جمع آوری کرده و در کیسههای مخصوص دو جداره بسته بندی میکنند. طبق استاندارد جهانی مقدار بسته بندی شدهی سود پرک در هر بسته باید 25 کیلوگرم باشد و نباید از این مقدار تجاوز کند. سود پرک دارای خاصیت خورندگی بسیار بالایی است و در اثر تماس با هوا کلوخه میشود. این ماده همچنین قابلیت بالایی برای جذب کربن دی اکسید هوا و واکنش با آن دارد. برای نگه داری سود پرک و همچنین حمل و نقل آن باید دقت زیادی به عمل آورد و همچنین در صورت استفاده در چرخه تولید، میبایست از لوله و اتصالات مخصوص استفاده گردد.