کنترل کیفیت رنگ

انواع روشهای تست چسبندگی رنگ:

انواع روشهای تست چسبندگی رنگ : دستگاه تست چسبندگی رنگ، یکی از فرآیندهای بسیار مهم در بازرسی رنگ خودرو می باشد. کسانی که به عنوان بازرس رنگ در قسمت تست های رنگ و پوشش فعالیت دارند، با این نوع تست سروکار دارند. ما در این قسمت درمورد روش اجرایی و معیار پذیرش تست های متداول چسبندگی رنگ در صنعت کشور یعنی ایکس کات (X-CUT) و کراس کات (CROSS-CUT) را طبق ASTM D 3359 به صورت ساده و کاربردی با شما صحبت می کنیم.

ابزار تست چسبندگی رنگ یکی از وسایل کاربردی مهم در اندازه گیری کیفیت رنگ و اتصال آن به پایه ایست که بر روی آن رنگ کاری صورت گرفته است. روش های مختلفی برای این مدل از اندازه گیری طراحی شده است. که معمولا به سه دسته تقسیم میشود.

متد کراس هتش یا کراس کات از روش های ابتدایی برای پیدا کردن میزان چسبندگی رنگ به کمک یک خراش دهنده استاندارد و چسب مربوط است. متد پول آف که یک دستگاه چسبنده به سطح ورق چسبیده و میزان نیرویی که برای کندن رنگ نیاز دارید را محاسبه می کنید. متد پوش آف به روش تست چسبندگی رنگ پول آف شباهت دارد.

به طور کلی سه روش اصلی برای تعیین میزان چسبندگی رنگ وجود دارد که عبارتند از :

روش Cross Hatch Cut یا روش خراش انداز:

یک دستگاه تست چسبندگی رنگ به روش خراش انداز ( دستگاه کراس کات یا دستگاه خراش انداز) به شرح ذیل عمل میکند:

• در این روش بسته به ضخامت رنگ و نوع استانداری که طبق آن تست انجام میشود یک تیغه با تعداد دندانه های مشخص و فواصل دندانه های مشخص انتخاب و به دستگاه خراش انداز متصل میشود.
• دو سری خراش به صورت عمود بر هم بر روی سطح رنگ ایجاد میگردد.
• بعد از آن با یک برس مخصوص محدوده ای که به صورت شبکه ای شکل شده است را به آرامی از خاک و اضافات پاک میکنیم.
• سپس یک چسب نواری مخصوص بر روی خطوط ایجاد شده چسبانده میشود. پس از مدت زمان حدود 5 دقیقه چسب را با سرعت و در مدت زمان بین نیم تا 1 ثانیه و تحت زاویه 60 درجه از سطح جدا میکنیم.
• در هنگام جدا کردن و برداشتن چسب تعدادی از خانه ها مطابق شکل از سطح جدا میگردد. با مقایسه شکل ایجاد شده و جدول داده شده در استانداردهای ISO & ASTM میزان چسبندگی رنگ مشخص میگردد.
• تست چسبندگی با روش خراش انداز یا Cross Hatch Cut برای  تست چسبندگی رنگ و پوششهای نازک و ضخیم بر روی سطوح مختلف کاربرد دارد. این روش بسیار ارزان و سریع میباشد.

آزمون تست چسبندگی رنگ (خراش انداز، کراس کات)

برای مطمئن شدن ازکیفیت پوشش رنگ پاشیده شده بر روی سطح فلز باید چسبندگی رنگ به روی سطوح رنگ شده را مورد بررسی و آزمایش قرار داد. روشهای متفاوتی جهت بررسی تست چسبندگی رنگ وجود دارد که متداول ترین آنها روش تست با چاقو (Knife Test)، تست چسب نواری (Tape Test) و کراس کات،خراش انداز Pull-Off Test می باشند.

روش تست چسب نواری یا همان Pull-Off Test خراش انداز یا کراس کات یکی از رایج ترین تستهای چسبندگی می باشد . روش کراس کات یا خراش انداز تست چسبندگی رنگ مطابق با استاندارد  ASTM D 3359-09می باشد. در این روش بوسیله اعمال و جدا نمودن چسب نواری (حساس به فشار) بر روی بریدگی یا چاک ایجاد شده بر سطح فیلم، چسبندگی فیلمهای پوشش رنگ بر سطح فلز مورد ارزیابی قرار می گیرد.

دو روش تست چسبدنگی رنگ در متد بالا:

1:روش تست روش تست (X-Cut)بیشتر جهت سایتهای کاری (job sites) کاربرد دارد.

2: روش تست روش تست (Cross-Cut):- کراس کات، خراش انداز بیشتر مناسب آزمایشگاه ها می باشد.

باید توجه داشت از روش تست  (Cross-Cut) کراس کات برای فیلم های با ضخامت های بالای 5 mils یا 125 µm استفاده نمی شود.

• روش تست (X-Cut):

در این روش یک بریدگی به شکل X در فیلم روی سطح فلز ایجاد می گردد و سپس چسب نواری حساس به فشار را بر روی بریدگی اعمال و سپس از روی آن برمی دارند. چسبندگی بصورت کیفی از مقیاس 0 تا 5 مورد ارزیابی قرار می گیرد.

• روش تست (Cross-Cut): کراس کات، خراش انداز:

یک مدل شبکه ای با 6 یا 11 شکاف در هر جهت روی فیلم ایجاد شده و چسب نواری بر روی شبکه اعمال و سپس از روی آن برداشته می شود و چسبندگی بر اساس مقایسه همراه با شرح و تفسیر ارزیابی می گردد.

• تجهیزات مورد نیاز جهت روش کراس کات یا خراش انداز:

1 : ابزار برش :  کراس کات یا خراش انداز مدل CC240 به همراه ، سه عدد تیغه:
2: خط کش: خط کش مناسب با لبه های صاف برای اطمینان از برش صاف و مستقیم
3: چسب نواری نیمه شفاف با پهنای یک اینچ یا 25 میلیمتر
توجه : چسب نواری متداول جهت این کار بنام Scoteh ساخت آمریکا می باشد که در بازار نیز با همین نام موجود است.
4: فرچه مناسب برای پاک کردن آلودگی ها ازسطح
5: روشنایی : یک منبع نور برای حصول اطمینان از اینکه برشهای ایجاده شده عمق مناسبی داشته باشد.

روشهای تست چسبندگی رنگ

روش انجام تست:

برای انجام تست چسبندگی (کراس کات) باید سطحی انتخاب شود که عاری ازخط و خش باشد.

ازتمیز وخشک بودن سطح اطمینان حاصل کنید . دمای بالا ورطوبت زیاد برچسبندگی فیلم تاثیر می گذارد.

دو برش بطول تقریبی 1.5 اینچ (40میلیمتر) برسطح مورد نظرایجاد نمایید بطوریکه از وسط یکدیگر بگذرند بطوری که زاویه  بین آنها 30 تا 45 درجه باشد.

بریدگی و شکاف ایجاد شده را به لحاظ رویت انعکاس نور از سطح فلز مورد بازرسی قرار دهید تا مطمئن شوید که فیلم پوشش رنگ کاملا نفوذ کرده است. باید دقت کنید که اگر سطح فلز رویت نشد، برش X جدیدی دیگری در محل دیگری ایجاد نمایید.

توجه: عمل برش باید در یک مرحله صورت گیرد و عمیق تر نمودن شکاف قبلی صحیح نیست.

دو دور کامل از چسب نواری را جدا کنید و یک تکه 3 اینچی (75 میلیمتر) را از آن ببرید.
وسط چسب را در نقطه برخورد برشها قرار دهید و سپس با انگشت آنرا روی برش بچسبانید و آنرا کامل بر سطح بچسبانید.

بعداز 90±30 ثانیه از اعمال چسب، نوار را به سرعت از روی سطح بکنید. اینکارباید بدون تکان اضافه دست انجام شود و همچنین نوار بر روی خودش هنگام کندن زاویه 180 درجه داشته باشد.

حالا محل برش X را از لحاظ جدایش از سطح فلز با استفاده از مقیاس های که در زیر آمده مورد برسی قرار دهید:

5A :بدون هیچ گونه جدایش
4A : مقدار کمی کنده شدن یا جدایش در امتداد بریدگی ها و یا در محل برخوردشان
3A : جدایش ناصاف و بریده بریده در امتداد بریدگی ها تا 1.6 میلیمتر در طرف دیگر
2A :جدایش ناصاف و بریده بریده در امتداد بیشتر بریدگی ها تا 3.2 میلیمتر در طرف دیگر
1A : جدایش در اکثر نواحی برش X در زیرنوار
0A : جدایش دورتر از ناحیه X

برای اطمینان از چسبندگی سایر نقاط، به تعداد کافی در محل های دیگر از سطح، تست را تکرار کنید.

درپایان  ابزار برش را تمیز نمایید. تعداد تستها را با نتایج آن گزارش دهید.

روش Pull Off:

1. در این روش ابتدا یک صفحه نازک به اسم Dolly، با چسب به سطح رنگ مورد آزمایش محکم می جسبانیم.
2. سپس دستگاه تست چسبندگی به روش Pull Off Testing را به این صفحه گیر میدهیم و با چرخاندن اهرم به صفحه نیروی رو به بالا وارد میکنیم.
3. نیرو را آنقدر اضافه میکنیم که صفحه به هماره لایه رنگ زیرین آن از سطح پایه جدا شود. در این زمان میزان نیروی وارد به صفحه در آخرین لحظه معیار محاسبات ما خواهد بود.

• روش Pull Off چیست؟

در این روش ابتدا یک صفحه نازک به اسم Dolly، با چسب به سطح رنگ مورد آزمایش محکم می جسبانیم، سپس دستگاه تست چسبندگی به روش Pull Off Testing را به این صفحه گیر میدهیم و با چرخاندن اهرم به صفحه نیروی رو به بالا وارد میکنیم.