نامگذاری فولاد ها

مقدمه

فولادها گروهی از آلیاژهای آهن- کربن و عناصر دیگر هستند که بیشترین کاربرد را درصنعت و فن
آوری دارند. کاربرد وسیع فولادها ناشی از خواصکاملاً متنوع آنهاست که به کمکتغییر درصد کربن و
یا تغییر درصد عناصر آلیاژی و یا تغییر نوع عملیات حرارتی حاصل می شود. گستره وسیع خواص
متنوع فولادها ناشی از نوع، مقدار، اندازه و توزیع فازهای مختلف است.
استاندارد فلزات یکتوافق نامه در سطح صنعتی برای تعریف فلزات می باشد. در این تعریف اطلاعات
زیادی در مورد ترکیب شیمیایی، فرآیند تولید، عملیات حرارتی و دیگر اطلاعات مربوط به فلز آورده می
شود. استاندارد معمولاً تلاشمی کند تا تمام ویژگی های مختلف یکفلز را در یککد ساده شامل عدد
و حرف مشخصنماید. مهمترین کاربرد این استاندارد ها تبادل اطلاعات است. مهندسین، نقشه کش
ها، عوامل خرید و تامین کنندگان، همگی با یکزبان از فولاد، آلومینیوم، مسو ... صحبت می کنند و از
یکسان بودن محصولات اطمینان دارند.
همانطور که زبان های مختلفی برای صحبت وجود دارد، استاندارد های مختلفی نیز در سراسر دنیا
موجود است. استاندارد های بین المللی فلزات عبارتند از:
ASTM, AISI, SAE, UNS : - آمریکا
C.S.A - کانادا
DIN - آلمان
AFNOR - فرانسه
BS - انگلیس
UNI - ایتالیا
JIS - ژاپن

 در اینجا تعدادی از این استاندارد ها معرفی و سپس ارتباط بین این استانداردها بررسی می شود.
همچنین دسته بندی های گوناگونی بر اساس سیستم های مختلف برای فولادها موجود است که در اینجا
به مواردی از این تقسیم بندی ها اشاره می کنیم، این دسته بندی ها ممکن است بر اساس موارد زیر
باشد:
- ترکیب شیمیایی، مانند فولادهای کربنی، کم آلیاژ یا زنگ نزن
- روشتولید مانند فولادسازی با اکسیژن، زیمنسمارتین، روشکوره الکتریکی
- روش پرداخت مانند نورد گرم یا نورد سرد
- شکل محصول مانند میل گرد، ورق، نوار، لوله یا فرم ساختمانی
- عملیات اکسیژن زدائی مانند فولاد آرام، نیمه آرام، سرپوشی یا نا آرام
- ساختار میکروسکوپی مانند فولاد فریتی، پرلیتی، مارتنزیتی و ...
مشخص شده است ASTM - سطح استحکام مورد نیاز که در استاندارد
- عملیات حرارتی مانند آنیلینگ، کوئنچینگ، تمپرینگو فرآیندهای ترمو مکانیکی
- کیفیت مورد نظر مانند کیفیت فورج و یا کیفیت اقتصادی
-1 دسته بندی کلاسیکفولادهای ساده کربنی
فولادها آلیاژ های آهن کربن هستند که تا 2% وزنی کربن دارند، آلیاژهایی که بیش از این کربن دارند به
عنوان چدن شناخته
1 درصد و / می شوند. در فولادهای کربنی معمولاً مقدار کربن بیشتر از 1درصد، مقدار منگنز بیشتر از 65
0 درصد نیست. عناصر آلیاژی دیگر معمولاً مقادیر قابل توجهی / مقدار مس و سیلیکون بیشتر از 6
نیستند. خواص و قابلیت جوش پذیری این فولادها بستگی به مقدار کربن آنها دارد، عناصر دیگر دارای
تاثیر محدود هستند.
فولادهای کربنی بصورت کلاسه بندی شده بر اساسمقوله اکسیژن، به صورت زیر طبقه بندی می شوند:
١- فولادهای ناآرام: یکنوع فولاد کم کربن اکسیژن زدایی نشده است.
٢- فولاد ریختگی شبیه فولاد نیمه آرام
0/ ٣- فولاد نیمه آرام: به این فولاد اکسیژن زداهایی از قبیل سیلیسیم به میزان کم در حدود 1
درصد اضافه می شود.
۴- فولاد آرام: فولادی که اکسیژن آن به طور کامل توسط منگنز و سیلیسیم و یا آلومینیوم قبل از
ریختن، زدوده شود. عملیات اکسیژن زدایی و پروسه های ساخت فولاد بر روی مشخصات و
خواصفولاد تاثیر می گذارد.
تغییرات اکسیژن زدایی و پروسه های ساخت فولاد بر روی خواص فولاد تاثیر می گذارد. تغییرات
مقدار کربن بیشترین تاثیر را بر روی خواص مکانیکی دارد. با افزایش مقدار کربن، سختی و
استحکام فولاد افزایشمی یابد.
فولادهای ساده کربنی به چهار دسته تقسیم بندی می شوند که عبارتند از :
0 درصد کربن / با حداکثر 15 ،Low Carbon Steel ، ١- فولادهای کم کربن
0 درصد کربن /15-0/ با 30 ،Mild Steel ،( ٢- فولادهای با کربن جزئی (معمولی
0 درصد کربن /30-0/ با 50 ،Medium carbon steel ، ٣- فولادهای با کربن متوسط
0 درصد کربن /50- با 1 ،High carbon steel ،( ۴- فولادهای با کربن بالا (پرکربن
١- فولادهای کم کربن:
0% می باشد، در صنعتگاهی به فولادهای کششی نیز معروف می / درصد کربن این فولادها حداکثر 15
باشند، به علت اینکه تغییر طول نسبی بالایی دارند اکثراً به صورت ورقه های نازک تلوید می شوند و
گاهی هم به صورت سیم و یا مفتول به کار می روند، همچنین این فولادها از خواصمغناطیسی بالا و از
قابلیت جوشکاری خوبی برخوردار بوده و مشکل خاصی در جوشکاری ندارند. درمواردی که قطعات
تحت عملیات سختی سطحی قرار می گیرند کاربرد خوبی دارند. هر فلزی که جوشپذیری بهتری
و فلز پایه یکسان HAZ داشته باشد و به سادگی بتوان با آن به جوشی که خواصفلز جوش، منطقه
دست یافت، جوشکاری آن آسانتر است. اگر فلزی جوشپذیری خوبی داشته باشد، با کمترین دانش
فنی، می توان آن را به خوبی جوشداد.
در فولادها معمولاً جوشپذیری را با کربن معادل ارتباط می دهند، اکثراً هر چه کربن معادل بالاتر باشد
جوشپذیری کمتر می شود، چرا که هر چه کربن معادل بیشتر باشد، سختی پذیری بیشتر می شود.
بنابراین احتمال ایجاد فاز مارتنزیت و ایجاد تردی در فولادها بیشتر می شود، بنابراین جوشپذیری
0% کربن که به عنوان فولادهای کم / کاهشمی یابد. به عبارت دیگر اتصال این فولادها با کمتر از 15
کربن شناخته می شوند، با روشهای جوشکاری و لحیم کاری به سهولت انجام می شود.
0% کربن وقتی با سرعت بالا سرد / این فولادها دارای سختی پذیری پایینی هستند.