تست چسبندگی رنگ به روش ایکس کات (X-CUT):

• ابزار و تجهیزات لازم:

۱- ابزار برش: تیغ تیز، تیغ موکت بری، چاقو و یا هر وسیله برنده ی دیگری که بتواند فیلم رنگ را بدون زخمی کردن لبه های بریدگی برش داده و در همان بار اول به سطح فلز برسد.

۲- خط کش برش: خط کش فولادی با لبه های صاف برای اطمینان از برش صاف و مستقیم

۳- چسب نواری: چسب مخصوص با پهنای یک اینچ یا ۲۵ میلی متر. چسب نواری متداول برای انجام تست چسبندگی، پرماسل ۹۹ (Permacel 99) است.

۴- پاک کن: برای فشار دادن و چسباندن بهتر چسب به سطح از یک پاک کن نرم (مثلاً پاک کن انتهای مداد) استفاده می شود.

۵- ذره بین و چراغ قوه

• روش انجام تست:

۱- قسمتی از سطح را که هیچ گونه آلودگی، رطوبت و ایراد سطحی ندارد، انتخاب کنید. در ASTM D 3359 الزامی برای دما و رطوبت برای انجام تست چسبندگی ذکر نشده است ولی در استاندارد ISO 2409 (که مربوط به تست کراس کات است)، دما و رطوبت مناسب برای انجام آزمون، به ترتیب ۲±۲۳ درجه سانتیگراد و ۵±۵۰ درصد ذکر شده است.

۲- به کمک خط کش و ابزار برش، دو برش متقاطع به طول تقریبی ۴۰ میلی متر بر روی فیلم رنگ ایجاد کنید، به طوری که از وسط یکدیگر بگذرند و زاویه کوچک بین آن ها ۳۰ تا ۴۵ درجه باشد. برش باید به گونه ای باشد که در همان مرتبه اول، فیلم رنگ را برش داده و به سطح فلز رسیده باشد. در صورتی که برش X به سطح فلز نرسیده باشد و فلز رویت نشود، باید برش X جدیدی در محل دیگری ایجاد نمایید و عمیق تر نمودن شکاف قبلی صحیح نمی باشد

۳- دو دور کامل از چسب نواری را جدا کرده ( البته به دلیل هزینه بالای چسب های مخصوص تست چسبندگی این کار چندان مرسوم نیست) و یک تکه ۷۵ میلی متری از آن را ببرید.

۴- وسط چسب را در محل تقاطع برش ها قرار داده و دو طرف آن را به سمت زاویه کوچکتر تقاطع بچسبانید. سپس با پاک کن روی آن مالش دهید تا کاملاً به سطح بچسبد.

۵- پس از گذشت ۳۰±۹۰ ثانیه، چسب را به سرعت و بدون تکان اضافه دست از روی سطح بکنید.

۶- محل برش X را از لحاظ جدایش رنگ از سطح فلز با استفاده از مقیاس های معرفی شده در مقیاس جدایش رنگ مورد بازرسی قرار دهید. معیار پذیرش تست چسبندگی در اسپک پروژه مشخص می شود. در بیشتر پروژه ها معیار پذیرش سطح ۴A و ۵A تعیین می شود.

۷- اگر تست ایکس کات بر روی نمونه آزمون (تست پلیت) انجام می شود، در دو محل دیگر نیز تکرار شود. اگر تست بر روی قطعه اصلی انجام می شود، برای اطمینان از چسبندگی رنگ در کل سطح، تست را به تعداد کافی در محل های دیگر از سطح تکرار کنید.

• مقیاس جدایش رنگ:

• ۵A: بدون هیچ گونه جدایش
• ۴A: مقدار جزئی کنده شدن یا جدایش در امتداد بریدگی ها و یا در محل تقاطع برش ها
• ۳A: جدایش ناصاف و بریده بریده در امتداد بریدگی ها تا ۱٫۶ میلیمتر در طرف دیگر
• ۲A: جدایش ناصاف و بریده بریده در امتداد بیشتر بریدگی ها تا ۳٫۲ میلیمتر در طرف دیگر
• ۱A: جدایش در اکثر نواحی برش X در زیر چسب
• ۰A: جدایش دورتر از ناحیه X

تست کراس کات (CROSS-CUT):

• تجهیزات لازم:

۱- ابزار برش متقاطع شبکه ای: تیغ تیز، تیغ موکت بری، چاقو و یا هر وسیله برنده ی دیگری که بتواند فیلم رنگ را بدون زخمی کردن لبه های بریدگی برش داده و در همان بار اول به سطح فلز برسد.

۲- چسب نواری:چسب مخصوص با پهنای یک اینچ یا ۲۵ میلی متر. چسب نواری متداول برای انجام تست چسبندگی، پرماسل ۹۹ (Permacel 99) است.

۳- پاک کن: برای فشار دادن و چسباندن بهتر چسب به سطح از یک پاک کن نرم (مثلاً پاک کن انتهای مداد) استفاده می شود.

۴- ذره بین و چراغ قوه

• روش انجام تست:

۱- قسمتی از سطح را که هیچ گونه آلودگی، رطوبت و ایراد سطحی ندارد، انتخاب کنید. در ASTM D 3359 الزامی برای دما و رطوبت در زمان تست چسبندگی ذکر نشده است ولی در استاندارد ISO 2409 (که مربوط به تست کراس کات است)، دما و رطوبت مناسب برای انجام آزمون، به ترتیب ۲±۲۳ درجه سانتیگراد و ۵±۵۰ درصد ذکر شده است.

۲- به کمک ابزار برش کراس کات، دو شبکه برش متقاطع به طول تقریبی ۲۰ میلی متر بر روی فیلم رنگ ایجاد کنید. برش باید به گونه ای باشد که در همان مرتبه اول، فیلم رنگ را برش داده و به سطح فلز رسیده باشد. بدون ابزار برش کراس کات هم می توان با استفاده از یک تیغ تیز، این برش ها را انجام داد. در این صورت برای رنگ های تا ضخامت ۵۰ میکرون، ۱۱ برش با فاصله یک میلی متر از هم و برای رنگ های از ضخامت ۵۰ تا ۱۲۵ میکرون، ۶ برش با فاصله ۲ میلی متر از هم به صورت متقاطع ایجاد می کنیم.

۳- به کمک یک برس نرم، روی بریدگی های شبکه ای را تمیز می کنیم.

۴- دو دور کامل از چسب نواری را جدا کرده و یک تکه ۷۵ میلیمتری از آن را ببرید.

۵- وسط چسب را در محل تقاطع برش ها قرار داده و دو طرف آن را به سمت زاویه کوچکتر تقاطع بچسبانید. سپس با پاک کن روی آن مالش دهید تا کاملاً به سطح بچسبد.

۶- پس از گذشت ۳۰±۹۰ ثانیه، چسب را به سرعت و بدون تکان اضافه دست از روی سطح بکنید.

۷- محل برش را از لحاظ جدایش رنگ از سطح فلز با استفاده از طبقه بندی شکل زیر برای مقدار جدایش در تست کراس کات مورد بازرسی قرار دهید. معیار پذیرش تست چسبندگی در اسپک پروژه مشخص می شود. در بیشتر پروژه ها معیار پذیرش سطح ۴B و ۵B تعیین می شود.