بخش مهمی از آرائی که در دادگاه ها صادر می شوند ، به شکل قرار هستند که این قرارها را می توان به انواع مختلفی تقسیم بندی کرد . یکی از مهم ترین و پر کاربردترین انواع قرارهای صادره توسط دادگاه ها ، قرار اناطه است که در واقع زمانی صادر می شود که دادگاه رسیدگی کننده به پرونده برای احراز موضوعی که در صلاحیتش نیست ، قرار اناطه صادر می کند تا ذی نفع آن پرونده به دادگاه صالح مراجعه و رسیدگی به قرار اناطه را تقاضا نماید . به همین مناسبت ، در این مقاله قصد داریم به بررسی این سوالات بپردازیم که اناطه به چه معناست ، قرار اناطه یعنی چه و قرار اناطه در حقوق چیست . به همین دلیل ، نخست به بررسی قرار اناطه چیست پرداخته و سپس انواع قرار اناطه را مورد بررسی قرار می دهیم .
برای پاسخ به این سوال که قرار اناطه چیست و قرار اناطه در حقوق به چه معناست ، نخست لازم است که معنای لغوی اناطه را مورد بررسی قرار دهیم ؛ چرا که مفهوم " قرار اناطه در حقوق " با " مفهوم لغوی اناطه " مرتبط است . در مفهوم لغوی ، " اناطه " به معنای منوط کردن و موکول کردن آمده است . به این ترتیب ، اگر رسیدگی به یک پرونده در دادگاه منوط و موکول به اثبات موضوع دیگری باشد که رسیدگی به آن موضوع در صلاحیت دادگاه دیگری باشد ، دادگاه رسیدگی کننده قراری تحت عنوان " قرار اناطه " صادر می نماید تا شخص ذی نفع در پرونده آن موضوع را نزد مرجع صالح اقامه نماید و بعد از مشخص شدن نتیجه بررسی ، دادگاه اول به پرونده رسیدگی و حکم مقتضی صادر کند . به عنوان مثال ، اگر زنی در دادگاه کیفری از شوهر خود به جرم ترک انفاق شکایت کیفری نموده باشد ولی مرد منکر رابطه زناشویی میان خود و آن زن باشد ، از آن جهت که احراز رابطه زوجیت زن و مرد در صلاحیت دادگاه های کیفری نبوده و در صلاحیت دادگاه خانواده است ، دادگاه کیفری قرار اناطه صادر می کند تا دادگاه صالح ( دادگاه خانواده ) رابطه زوجیت زن و مرد را احراز نموده و پس از احراز این موضوع ، دادگاه کیفری جرم ترک انفاق را مورد بررسی قرار دهد .
توبه یعنی برگشت از راه غلطی که ما با گناهان خود، با غفلتهای خود، آن راه را رفتیم. معنای انابه این است که توجه به خدای متعال پیدا کنیم برای حال و آینده. گفته‌اند فرق بین توبه و انابه این است که توبه مربوط به گذشته است، انابه مربوط به حال و آینده است. هم از گناهان، از خطاها، از کردار زشت خودمان در هر بخشی که از ما سر زده، پیش خدای متعال عذرخواهی کنیم، استغفار کنیم و برگردیم، و هم انابه کنیم از حال و در آینده؛ این رابطه‌ی قلبی را بین خودمان و خدا تقویت کنیم.
برای پاسخ به این سوال که قرار اناطه چیست و قرار اناطه در حقوق به چه معناست ، نخست لازم است که معنای لغوی اناطه را مورد بررسی قرار دهیم ؛ چرا که مفهوم " قرار اناطه در حقوق " با " مفهوم لغوی اناطه " مرتبط است . در مفهوم لغوی ، " اناطه " به معنای منوط کردن و موکول کردن آمده است . به این ترتیب ، اگر رسیدگی به یک پرونده در دادگاه منوط و موکول به اثبات موضوع دیگری باشد که رسیدگی به آن موضوع در صلاحیت دادگاه دیگری باشد ، دادگاه رسیدگی کننده قراری تحت عنوان " قرار اناطه " صادر می نماید تا شخص ذی نفع در پرونده آن موضوع را نزد مرجع صالح اقامه نماید و بعد از مشخص شدن نتیجه بررسی ، دادگاه اول به پرونده رسیدگی و حکم مقتضی صادر کند . به عنوان مثال ، اگر زنی در دادگاه کیفری از شوهر خود به جرم ترک انفاق شکایت کیفری نموده باشد ولی مرد منکر رابطه زناشویی میان خود و آن زن باشد ، از آن جهت که احراز رابطه زوجیت زن و مرد در صلاحیت دادگاه های کیفری نبوده و در صلاحیت دادگاه خانواده است ، دادگاه کیفری قرار اناطه صادر می کند تا دادگاه صالح ( دادگاه خانواده ) رابطه زوجیت زن و مرد را احراز نموده و پس از احراز این موضوع ، دادگاه کیفری جرم ترک انفاق را مورد بررسی قرار دهد .
تامین خواسته
بر اساس ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی خواهان می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست یا ضمن دادخواست راجع به اصل دعوا یا درجریان دادرسی تا وقتی‌که حکم قطعی صادر‌نشده است از دادگاه درخواست تأمین خواسته نماید.
تامین خواسته چیست؟
➖ وقتی که حقی مورد تضییع یا انکار قرار می گیرد و شخص قصد اقامه دعوا دارد، پروسه تقدیم دادخواست تا صدور حکم و بعد از آن شروع مرحله اجرای حکم زمان بر است. این زمان خصوصا در کلان شهر‌هایی همچون تهران گاه از چند ماه تا چند سال ادامه می‌یابد. گاهی خوانده (طرف دعوا/ بدهکار) برای فرار از پرداخت بدهی خود اقدام به انتقال اموال یا مخفی کردن ان‌ها می‌کند. برای اینکه خواهان یا صاحب حق در استیفای حقوق خود به مشکل بر نخورد، قانون‌گذار نهادی به اسم تامین خواسته را پیش بینی کرده است.
➖ با استفاده از این راهکار قانونی، خواهان می‌تواند قبل از طرح دعوا و یا حتی حین دعوای خود مال معینی را که مورد خواسته است و اکنون در دست خوانده می‌باشد توقیف نمایید، تا زمانی که حکم به نفع شخص / خواهان صادر شد از بابت اجرای آن مشکلی نداشته باشد.
چه نوع خواسته‌هایی را می‌توان تامین نمود؟
➖ بر اساس ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی خواهان می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست یا ضمن دادخواست راجع به اصل دعوا یا درجریان دادرسی تا وقتی‌که حکم قطعی صادر‌نشده است درموارد زیر از دادگاه درخواست تأمین خواسته نماید و دادگاه مکلف به قبول آن است:
١- اگر مستند خواسته سند رسمی است.
➖ مثلا برای مطالبه مهریه، مستند خواسته قباله ازدواج است که یک سند رسمی می‌باشد. یا اگر اجاره نامه‌ای در دفتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد که در این صورت یک سند رسمی محسوب می‌شود، برای مطالبه اجاره ب‌ها می‌توان نسبت به تامین خواسته اقدام نمود.
٢- خواسته در معرض تضییع یا تفریط باشد. خواهان باید این مورد را ثابت نماید تا بتواند از مزایای تامین استفاده کند.
➖ مثلا خواسته یک مجسمه قدیمی ایست که خواهان در جای نامناسبی نگه داری می کند و امکان اسیب دیدن آن بسیار بالااست. با اثبات این مورد خواسته تامین می‌شود.
٣- اوراق تجاری واخواست شده.
➖ مثل انواع برات و سفته که طبق مقررات و در مهلت نسبت به واخواست آن اقدامات لازم از طرف دارنده صورت گرفته باشد.
۴. در صورتی که خواهان، خساراتی که ممکن است از بابت تامین به خوانده وارد شود را به صندوق دادگستری واریز نماید، دادگاه قرار تامین خواسته را صادر می کند.
بر اساس قانون درخواست تامین را هم می توان قبل از طرح دعوای اصلی طرح کرد، هم همزمان با تقدیم دادخواست و هم در جریان دادرسی. در این خصوص محدودیتی به لحاظ قانونی وجود ندارد. در واقع قانون گذار از خواهان در موردی که بیم تضییع حقوق می‌رود به طور کامل حمایت کرده است.
✅ نکته مهم آنکه اگر درخواست تامین قبل از اقامه دعوای اصلی باشد، صرفا ده روز زمان برای اقامه دعوای اصلی وجود دارد. در غیر این صورت به درخواست خوانده قرار لغو تامین صادر می‌شود.
➖ به طور مثال خانم برای مطالبه مهریه، درخواست تامین خودروی متعلق به همسر خود را می‌نماید. اگر دعوای اصلی مطالبه مهریه ظرف ده روز از تاریخ صدور قرار تامین اقامه نشود، به درخواست زوج، از خودرو رفع تامین می‌شود.
▪️سوال:
اتهام گزارش خلاف واقع قابل انطباق با ماده ۵۴۰ قانون مجازات اسلامی ۷۵ است.
➖ آیا رکن مادی آن الزاما باید فعل مادی مثبت باشد یا ترک فعل را هم رادر بر دارد ؟
➖ آیا عدم گزارش جرم وتخلف کارکنان توسط مدیرمشمول ماده فوق می شود؟