دعاوی دادگاه ها به دو دسته دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری تقسیم می شود . جرایم و مجازات ها در دادسرا و دادگاه های کیفری مطرح می شوند و دادستان و بازپرس مسئول رسیدگی به آن هستند . آرایی که در دادگاه ها در رسیدگی به جرایم صادر می شود به دو دسته قرار و حکم تقسیم بندی می شوند . در این باره می توان گفت که " اگر رأی دادگاه راجع به ماهیت دعوا و قاطع آن به طور جزیی یا کلی باشد ، حکم و در غیر این صورت ، قرار نامیده می شود " .
قرار اناطه نیز یکی از انواع قرار است که مطابق آیین دادرسی کیفری در بعضی از دعاوی صادر می شود . از این رو در این مقاله به بررسی مفهوم قرار اناطه کیفری و قرار اناطه کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری و استثنایی بودن قرار اناطه کیفری می پردازیم .
در لغت اناطه به معنای منوط کردن و معلق ساختن است . در حقوق ، اناطه یعنی اینکه اثبات کردن یک موضوع کیفری ( مثلا رابطه نامشروع ) منوط به این است که موضوع دیگری که ماهیت حقوقی و غیر کیفری دارد ، اثبات شود .
بنابر این تعریف ممکن است وقتی که دادسرا یا دادگاه کیفری در حال رسیدگی به یک دعوا است ، در حین رسیدگی با موضوعی حقوقی و غیر کیفری برخورد کند که رسیدگی به آن در صلاحیتش نباشد ، در این حالت مقام رسیدگی کننده قرار اناطه کیفری صادر می کند و در ضمن این قرار اعلام می کند که باید ظرف مدت یک ماه موضوع حقوقی در دادگاه حقوقی صلاحیت دار مطرح شود و نتیجه آن به دادگاه کیفری اعلام شود .
برای مثال وقتی دادگاه یا دادسرا کیفری در حال رسیدگی به دعوای رابطه نامشروع است و در ضمن رسیدگی ، یک طرف دعوی ادعا می کند که رابطه ، نامشروع نبوده است زیرا متهمین با یکدیگر زن و شوهر بوده اند ؛ در این حالت از آنجایی که دادگاه کیفری صلاحیت رسیدگی به اثبات رابطه زوجیت را ندارد ، بنابراین قرار اناطه ای صادر می کند تا طرفین موضوع رابطه زوجیت را در دادگاه حقوقی صلاحیت دار مطرح کنند .